Tabliczki z Podebłocia – najstarsze pismo na ziemiach polskich?
Odkrycie trzech glinianych tabliczek na terenie wczesnośredniowiecznej osady w Podebłociu wywołało burzę w środowisku archeologicznym. Niektórzy badacze widzą w zagadkowych znakach, odciśniętych w glinie, pozostałości najstarszego pisma na ziemiach polskich. Inni twierdzą, że powstały przypadkowo.
Podebłocie (gmina Trojanów, powiat garwoliński) leży ok. 100 km na południe od Warszawy, na wschód od Kozienic, kilka kilometrów od brzegu Wisły, na granicy województwa mazowieckiego i lubelskiego. Tu, na lewym brzegu Wisły, w 1986 r., odkryto cały średniowieczny zespół osadniczy (grodziska, osady podgrodowe, cmentarzysko). W trakcie ośmioletnich badań wyodrębniono na tym terenie dwie fazy osadnictwa – pierwsza z przełomu VII/VIII w. do końca IX w., druga od końca IX w. do połowy XI w. Łączą je tabliczki gliniane, na które natrafiono podczas badań dwóch wczesnośredniowiecznych osad. Są to kawałki (ułamki) wypalonej gliny z tajemniczymi znakami. Badacze zgadzają się, co do pochodzenia tych symboli. Znaki umieszczone na dwóch tabliczkach przypominają litery z alfabetu greckiego i są interpretowane jako grecki monogram imienia Chrystusa – IC XC. Trzecia tabliczka nosi ślady ornamentu figuralnego, niezwykle rzadko eksponowanego na naczyniach wczesnośredniowiecznych. To znalezisko przeszło do historii pod nazwą „tabliczki z Podebłocia”.
Na tabliczkach widać ślady wgłębień, rozmieszczone w dwóch rzędach. Teoria o przypadkowym odciśnięciu w glinie łodyżek roślin ostatecznie upadła po tym, jak przeprowadzono specjalistyczne badania w C centralnym Laboratorium Kryminalistycznym KGP w Warszawie. Potwierdziły one, że tabliczki noszą znaki wykonane celowo, zaostrzonym narzędziem, na glinianej powierzchni, którą następnie wypalono. Jeszcze bardziej intrygujące są wyniki badań petrograficznych, które wykazały podobieństwo składu dwóch tabliczek glinianych do fragmentów polepy z półziemianek w Podebłociu, czyli pochodzącej z terenów rodzimych. Natomiast skład gliny trzeciej z nich jest zupełnie niespotykany na ziemiach polskich. Prawdopodobnie pochodzi z okolic basenu Morza Śródziemnego. Może glina ta pojawiła się wraz z pierwszymi chrześcijanami, zanim jeszcze dotarła do nas nowa religia? Czyżby gliniane tabliczki z Podebłocia były nośnikiem najstarszego pisma o treściach religijnych na ziemiach polskich?
----------------------------------------------------------
Autor: na podst. mat. Roberta Sypka oprac. Elżbieta Tomaszewska, fot. Stanisław Fitak, z arch. Roberta Sypka. Materiał opublikowany dzięki uprzejmości Urzędu Marszałkowskiego www.mazovia.pl
