foto: pixabay.com
Dworzec Centralny wpisany do rejestru zabytków
„Chronimy miejsca ważne dla polskiej kultury i tożsamości”
- Chronimy miejsca ważne dla polskiej kultury i tożsamości. Zachowujemy dla kolejnych pokoleń obiekt, z którym emocjonalnie związani są nie tylko mieszkańcy Warszawy. Dziękuję Mazowieckiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków za przeprowadzenie tego wpisu. Bez tej odważnej decyzji, Dworzec mógłby podzielić los Supersamu czy Emilii. Ochrona Dworca Centralnego to również wyraz dbałości o dorobek powojennego pokolenia architektów. Należy chronić najlepsze obiekty polskiego powojennego modernizmu, gdyż w ten sposób popularyzujemy dzieła tego stylu i zwiększamy świadomość potrzeby ich ochrony - oceniła prof. Magdalena Gawin, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, Generalny Konserwator Zabytków.
Sztandarowa inwestycja lat 70. XX wieku
Dworzec Centralny oddano do użytku 5 grudnia 1975 roku, jako główną stację stolicy obsługującą ruch dalekobieżny. Budowa bardzo innowacyjnego wówczas obiektu trwała 3 lata i była jedną ze sztandarowych inwestycji w Polsce w latach 70. XX wieku. W chwili powstania dworzec był bez wątpienia jednym z najnowocześniejszych nie tylko w kraju, ale też w tej części Europy. Pojawiły się tam niestosowane wcześniej w Polsce rozwiązania i urządzenia, takie jak ruchome chodniki na pochylniach czy nowoczesne schody ruchome i automatycznie otwieranie drzwi.
W skład kompleksu Dworca Warszawa Centralna weszły m.in. hala główna, podziemne perony, przejścia oraz galerie. Całość została zaprojektowana przez architektów - Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka, którzy wygrali konkurs zorganizowany przez SARP.
Ogromna wiata na żelbetonowych słupach
Najbardziej charakterystyczny element dworca – część naziemna – ma formę ogromnej wiaty na dwóch szeregach żelbetowych słupów, kryjącej dwustronnie przeszklony pawilon stanowiący konstrukcyjnie i kompozycyjnie jednoprzestrzenną halę z nieznacznie nadwieszonymi segmentami bocznymi o elewacjach zaopatrzonych w pasma okien. 28 betonowych słupów wychodzących z poziomu torowisk wyposażono w charakterystyczne głowice niosące dźwigary zadaszenia. Formę dachu oparto na trzech krzywiznach tworzących łukowaty segment środkowy ujęty wydatnie uniesionymi, "skrzydlatymi" okapami. Tak ukształtowane przykrycie prezentowało stonowaną dynamikę w stosunku do śmielszych propozycji z lat 60, lecz bardzo dobrze zestrojoną wizualnie ze stalową, transparentną konstrukcją hali. Całość posadowiono na wyniesionej na wysokość 2 metrów nad poziom ulic części cokołowej, co przydało bryle ekspresji.
Dworzec Centralny za swą koncepcję estetyczną i funkcjonalną zdobył tytuł Mister Warszawy 1975 roku przyznawany za najlepszą realizację, a z czasem awansował do roli architektonicznej ikony współtworzącej wizerunek Warszawy lat 70. Jego bryła została uwieczniona w kulturze popularnej, w licznych produkcjach telewizyjnych i filmowych.
Generalny remont dworca
W 2010 r. rozpoczęto remontowanie dworca. Wykonano gruntowne czyszczenie elewacji i wnętrz, elementów dachu, wymieniono zużyte elementy wystroju, niektóre instalacje techniczne. Uporządkowano teren, również wokół dworca. Umyto i wypolerowano granitową posadzkę w hali głównej, a także gruntownie wyczyszczono aluminiowy sufit. Naprawie poddane zostały neony znajdujące się na zewnętrznej części budynku i uruchomiono iluminację dworca w szczycie dachu. Nie zabrakło udogodnień dla podróżujących – zainstalowano nowy system informacji, nowoczesne oświetlenie, biletomaty, ułatwienia dla osób z niepełnosprawnościami. Prace zakończyły się przed rozgrywkami Euro 2012. W latach 2013 – 2016 wymieniono schody ruchome i pochylnie, zakończono przebudowę systemu izolacji termicznej i ogrzewania oraz stropu dworca.
Zgodnie z danymi Urzędu Transportu Kolejowego za 2017 rok, z dworca Warszawa Centralna korzysta rocznie ponad 15 mln pasażerów. Połączona z Dworcem Centralnym podmiejska stacja Warszawa Śródmieście obsługuje najwięcej podróżnych w kraju – 19,4 mln.
