Tabletka na wszystko
Potoczna nazwa leku pochodziła od wizerunku koguta na opakowaniu. Szerokie spektrum działania preparatu sprawiło, że w przedwojennej Polsce był specyfikiem pierwszej potrzeby.
W 1895 r. Adolf Gąsecki założył w swoim rodzinnym Płocku laboratorium chemiczno-farmaceutyczne. W 1903 r. opracował recepturę Migreno-Nervosiny, leku przeciwbólowego na bazie kwasu acetylosalicylowego. Jego produkcja odbywała się początkowo na małą skalę w płockim składzie aptecznym. W 1918 r. Gąsecki przeniósł swój biznes do Warszawy: pierwotnie zakład mieścił się przy ul. Freta, potem przy ul. Leszno. Już 2 lata później uruchomił regularną produkcję specyfików przeciwbólowych. „Kogutek” zaczął podbijać rynek i wkrótce zyskał taką popularność, że płocki farmaceuta musiał pomyśleć o zwiększeniu mocy przerobowych swojej firmy.
„Spojrzałem się na nią ze zdziwieniemi mówię: – Julcia, ty zdaje się musisz być niezdrowa, może »kogutka« weźmiesz?”
Stefan Wiechecki „Wiech na 102!”
Rodzinny interes
W 1926 r., przy ul. Belgijskiej 7, stanęła nowa fabryka, a przedsiębiorstwo otworzyło dodatkowo filię w Pruszkowie – w obydwu zakładach pracowało 260 pracowników. Przy fabryce istniała Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem, żłobek, stołówka i kasa zapomogowo-pożyczkowa. W skład całego kompleksu fabryki Gąseckich wchodził jeszcze dom dochodowy (kamienica czynszowa) o podwyższonym standardzie, otoczony ogrodem oraz 2-piętrowa willa z tarasem na dachu, w której mieściły się biura spółki. W 1935 r. przedsiębiorstwo zmieniło swoją formę prawną – przekształciło się w spółkę pod nazwą: Mokotowska Fabryka Chemiczno-Farmaceutyczna „Adolf Gąsecki i Synowie”. Na jej czele, obok założyciela, stanęli jego synowie: mgr farmacji Jan Chrzciciel Gąsecki (pełniący funkcję dyrektora technicznego), dr med. Wacław Gąsecki (dyrektor naukowy), Stanisław Gąsecki (dyrektor finansowy). O rosnącej pozycji „kogutka” na rynku farmaceutycznym najlepiej świadczą liczby: lek zarejestrowany był w 46 krajach świata, m.in. w Stanach Zjednoczonych i Australii. Już 4 lata po uruchomieniu masowej produkcji kapitał zakładowy z pierwotnych 850 tys. zł, wzrósł do kwoty 3,06 mln zł.
„»Kogutek« nie uleczy.
Przyjaciel nie pocieszy.
Uwierz mi”.
K.I. Gałczyński „Muzie nóżki całuję”
Nie tylko na ból
Oprócz Migreno-Nervosiny, fabryka produkowała ponad 100 specyfików farmaceutycznych, m.in.: Biophytol Capsulae et Pulv „Gąsecki”, Biophytol iquidum „Gąsecki”, Ferrobiophytol „Gąsecki”, Biotonin „Gąsecki” (lek tonizujący stosowany w anemii, blednicy, rekonwalescencji, histerii, u dzieci wątłych z upośledzonym łaknieniem), Lumbagol „Gąsecki” (wybitny środek przeciwko reumatyzmowi, artretyzmowi, podagrze, ischiasowi i grypie) oraz chemikalia, środki opatrunkowe, kosmetyczne i toaletowe. Produkcja trwała do wybuchu II wojny światowej. Zabudowania fabryki częściowo spłonęły w 1944 r. Ale już w lutym 1945 r., czyli w kilka tygodni po wyzwoleniu Warszawy, ruszyła praca w pruszkowskiej Fabryce Farmaceutyczno-Chemicznej „Adolf Gąsecki i Synowie” Sp. Akc. Niestety, czasy powojenne nie sprzyjały prywatnym przedsiębiorstwom. W 1950 r. nad zakładem ustanowiono zarząd państwowy, który sprawowały Zjednoczone Zakłady Przemysłu Farmaceutycznego, Przedsiębiorstwo Państwowe Wyodrębnione. Kilka lat później, po przekształceniach, fabryka otrzymała nazwę, która funkcjonuje do dziś: Warszawskie Zakłady Zielarskie „Herbapol”.
-------------------------------------------------------
Fot. Adam Łukawski, Autor: Opracowała Agnieszka Bogucka, Wprowadzenie: Iwona Dybowska. Materiał opublikowany dzięki uprzejmości Urzędu Marszałkowskiego. Rubryka „Czy wiesz, że” pisma Samorządu Województwa Mazowieckiego pt. „Kronika Mazowiecka” http://www.mazovia.pl/wydawnictwa/kronika-mazowiecka/
